Ngày 25 tháng 11 năm 2024, Văn phòng Báo chí Tòa Thánh đã thông báo một tin vui đối với Giáo hội Việt Nam và toàn thể Giáo hội Công Giáo: Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chính thức công nhận sự tử đạo của Tôi tớ Chúa, Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp. Đây là một bước tiến quan trọng trong tiến trình phong thánh cho vị linh mục tử đạo người Việt Nam. Nhân sự kiện này chúng ta cùng tìm hiểu về quy trình phong thánh trong Giáo hội, một tiến trình đòi hỏi sự cẩn trọng và nghiêm ngặt, nhằm bảo vệ tính xác thực và tinh thần thánh thiện của các ứng viên.
Quy trình phong thánh trong Giáo hội Công Giáo
Quy trình phong thánh trong Giáo hội Công Giáo là một thủ tục lâu dài và đầy phức tạp, được thiết lập để xác minh sự thánh thiện và nhân đức anh hùng của một ứng viên. Tiến trình này được phân chia thành nhiều giai đoạn, bắt đầu từ khi một ứng viên được đưa vào danh sách “Tôi tớ Chúa” cho đến khi họ được tuyên phong chân phước hoặc phong thánh.
I. Danh thơm tiếng tốt về sự thánh thiện (Fama Sanctitatis)
Bước đầu tiên trong quy trình phong thánh là việc xác minh “Danh thơm, tiếng tốt về sự thánh thiện” (fama sanctitatis) của ứng viên. Điều này có nghĩa là người ấy phải được cộng đồng tín hữu nhận xét là đã sống một đời sống thánh thiện, thực hiện các nhân đức Kitô giáo và có ảnh hưởng tích cực đến đời sống đức tin của người khác. Điều này phải được xác nhận qua nhiều nguồn khác nhau, từ các chứng từ của các tín hữu, các bút tích của ứng viên, và các lời khai từ những người có liên quan.
Trong trường hợp của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp, sự công nhận “Danh thơm, tiếng tốt” của ngài đã được xác nhận qua những chứng cứ về đời sống đạo đức và sự hi sinh trong cuộc sống của ngài. Những nhân đức này đã được cộng đồng tín hữu trong và ngoài nước ngưỡng mộ, tạo nền tảng vững chắc cho việc bắt đầu tiến trình phong thánh.
II. Giai đoạn điều tra cấp giáo phận
Sau khi “Danh thơm, tiếng tốt” được xác nhận, quy trình tiếp theo là giai đoạn điều tra cấp giáo phận. Trong giai đoạn này, các Giám mục sẽ quyết định có mở án phong thánh cho ứng viên hay không. Công việc này bao gồm việc thu thập tài liệu, chứng cứ, cũng như phỏng vấn các nhân chứng sống để xác định sự thánh thiện của ứng viên. Một “Cáo thỉnh viên” (Postulateur) sẽ được bổ nhiệm để thực hiện các công việc này, bao gồm soạn thảo đơn xin mở án và thu thập các chứng cứ, bao gồm cả các tác phẩm của ứng viên, nếu có.
Trong trường hợp của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp, quá trình thu thập các chứng cứ liên quan đến cuộc đời và sự tử đạo của ngài đã diễn ra dưới sự giám sát của Giáo hội địa phương. Quy trình này bao gồm việc khảo sát các tài liệu liên quan đến cuộc sống, giảng dạy, và sự hy sinh của ngài vì đức tin Kitô giáo.
III. Giai đoạn điều tra cấp Bộ Phong Thánh
Sau khi giai đoạn điều tra cấp giáo phận hoàn tất, hồ sơ sẽ được chuyển lên Tòa Thánh tại Roma để tiến hành điều tra cấp Bộ Phong Thánh. Tại đây, một đội ngũ các chuyên gia thần học, giáo luật, và sử học sẽ xem xét toàn bộ hồ sơ và các tài liệu chứng cứ đã được thu thập. Mục đích của giai đoạn này là để xác minh và đánh giá tính chân thực của nhân đức và sự tử đạo của ứng viên, cũng như việc thực hành các nhân đức cách anh hùng.
Sau khi hồ sơ được xem xét và đồng thuận bởi các hội đồng và chuyên gia, sẽ có một hội đồng gồm các hồng y và giám mục có thẩm quyền quyết định về việc phong chân phước. Việc phong chân phước đòi hỏi ít nhất một phép lạ, một sự kiện không thể giải thích bằng lý do khoa học, được công nhận là do sự chuyển cầu của ứng viên.
IV. Phép lạ và phong thánh
Để một ứng viên được phong thánh, ngoài nhân đức anh hùng và sự tử đạo, một phép lạ thứ hai phải xảy ra. Phép lạ này cần được chứng thực qua các cuộc điều tra khoa học và thần học, để đảm bảo rằng nó không thể giải thích được bằng lý do tự nhiên. Trong trường hợp của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp, nếu có phép lạ liên quan đến sự chuyển cầu của ngài, việc phong thánh sẽ được tiến hành theo các bước tương tự.
Tóm lại quy trình phong thánh trong Giáo hội Công Giáo là một tiến trình phức tạp và đòi hỏi sự thận trọng cao độ để bảo đảm tính xác thực và sự thánh thiện của ứng viên. Việc Đức Giáo Hoàng Phanxicô chính thức công nhận sự tử đạo của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp là một bước quan trọng trong tiến trình phong thánh của ngài. Mặc dù chặng đường phong thánh vẫn còn dài, sự kiện này đánh dấu một bước tiến lớn trong việc vinh danh một linh mục người Việt Nam đã hy sinh mạng sống vì đức tin. Đây cũng là dịp để mỗi tín hữu trong Giáo hội Công Giáo nhìn nhận lại những giá trị của sự thánh thiện và nhân đức anh hùng, cũng như thể hiện lòng kính trọng đối với những vị thánh đã đi trước, dẫn dắt và làm gương cho đức tin và cuộc sống Kitô giáo.
