Từ năm 2013 đến 2019, sáu năm đầu trong triều đại của Đức Giáo hoàng Phanxicô đã in đậm dấu ấn lòng thương xót. Bằng những hành động và lời giảng đầy cảm hứng, ngài đã khởi xướng nhiều sáng kiến lớn lao, biến Giáo hội trở thành “những ốc đảo thương xót giữa lòng đại dương vô cảm.”

MỘT VỊ GIÁO HOÀNG “ĐẾN TỪ TẬN CÙNG THẾ GIỚI”
Ngày 13 tháng 3 năm 2013, Hồng y Jorge Mario Bergoglio được chọn làm Giáo hoàng, lấy tông hiệu là Phanxicô, vị Giáo hoàng đầu tiên mang tên của Thánh Phanxicô Assisi – người nghèo của Chúa. Đây cũng là lần đầu tiên Giáo hội có một vị Giáo hoàng đến từ Châu Mỹ Latinh – cụ thể là Argentina, được mô tả là “đến từ tận cùng thế giới”.
Ngay từ phút đầu tiên xuất hiện trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài đã mời gọi:
“Chúng ta hãy bắt đầu cuộc hành trình này, Giám mục và giáo dân, hành trình của tình huynh đệ trong tình yêu thương, của sự tin tưởng lẫn nhau. Chúng ta hãy luôn cầu nguyện cho nhau.”
HƯỚNG VỀ NHỮNG VÙNG NGOẠI VI
8/7/2013, chỉ vài tháng sau khi lên ngôi, Đức Thánh Cha Phanxicô thực hiện chuyến viếng thăm mục vụ đầu tiên bên ngoài Roma – đến đảo Lampedusa. Đây là cửa ngõ của hàng ngàn người di cư từ châu Phi và Trung Đông vào châu Âu. Ngài không chỉ đến để an ủi, mà còn để đánh thức lương tâm thế giới về nỗi đau của những người bị bỏ quên.
Tháng 7/2013, ngài tham dự Đại hội Giới trẻ Thế giới tại Rio de Janeiro, Brazil – quy tụ hơn 4 triệu bạn trẻ. Ngài mời gọi họ:
“Hãy ra đi, không sợ hãi, để phục vụ!”
Với ngài, người loan báo Tin Mừng không chỉ là người mang sứ điệp, mà còn là người để chính Tin Mừng biến đổi.
2015: NĂM THÁNH LÒNG THƯƠNG XÓT
Ngày 13/3/2015, trong buổi cử hành phụng vụ “24 giờ cho Chúa”, Đức Thánh Cha công bố một Năm Thánh đặc biệt – Năm Thánh Lòng Thương Xót.
Từ ngày 8/12/2015 (Lễ Mẹ Vô Nhiễm) đến ngày 20/11/2016 (Lễ Chúa Kitô Vua Vũ Trụ), toàn Giáo hội được mời gọi sống và lan tỏa lòng thương xót như một sứ mạng. Cửa Thánh được mở không chỉ tại Rôma, mà cả tại các nhà thờ chính tòa trên thế giới – như một biểu tượng để ai cũng có thể “bước vào lòng thương xót Chúa”.
Châm ngôn giám mục “miserando atque eligendo” – “được thương xót và được chọn” – không chỉ là kim chỉ nam đời sống cá nhân của ngài, mà còn là định hướng cho triều đại Giáo hoàng.
Ngài nói:
“Lòng thương xót sẽ biến đổi thế giới. Một chút lòng thương xót thôi cũng làm cho thế giới bớt lạnh lẽo và thêm công chính.”
MẸ TÊRÊSA THÀNH CALCUTTA: BIỂU TƯỢNG CỦA LÒNG THƯƠNG XÓT
Ngày 4/9/2016, Đức Giáo hoàng Phanxicô long trọng tuyên thánh cho Mẹ Têrêsa thành Calcutta – người nữ tu nhỏ bé từng được gọi là “người mẹ của người nghèo”, người đã hiến trọn cuộc đời mình cho những ai bị xã hội lãng quên.
Ngài nói trong Thánh lễ phong thánh:
“Trong người anh em mà chúng ta giúp đỡ, chúng ta nhận ra gương mặt của Thiên Chúa… Cuộc sống Kitô hữu không chỉ là trợ giúp khi cần, mà là dấn thân của một ơn gọi bác ái.”
Qua việc tuyên thánh cho Mẹ Têrêsa giữa Năm Thánh Lòng Thương Xót, Đức Thánh Cha muốn nói với thế giới rằng tình yêu thương, phục vụ và liên đới không phải là lựa chọn thêm, mà là con đường chính yếu để nên thánh.
THIẾT LẬP “NGÀY THẾ GIỚI NGƯỜI NGHÈO”
Một dấu ấn khác trong triều đại lòng thương xót là việc thiết lập Ngày Thế giới Người nghèo, được tổ chức vào Chúa nhật XXXIII mùa Thường niên hàng năm, bắt đầu từ năm 2017.
Đây không chỉ là một lời kêu gọi bác ái, mà là một lời mời sống hiệp thông thật sự với người nghèo – không chỉ bằng vật chất, mà bằng sự lắng nghe, chia sẻ, hiện diện. Đức Thánh Cha nhấn mạnh:
“Người nghèo là những người giúp chúng ta mở cánh cửa thiên đàng.”
MỘT GIÁO HỘI “KHÔNG ĐÓNG KÍN”
Sáu năm đầu triều đại của Đức Giáo hoàng Phanxicô là sáu năm của các cuộc viếng thăm ngoại vi, của các cuộc đối thoại liên tôn, của những cải tổ trong lòng Giáo hội, nhưng trên hết là của lòng thương xót hiện diện trong mọi hành động.
Ngài mong muốn Giáo hội trở thành “bệnh viện dã chiến” – nơi chữa lành vết thương thay vì phán xét. Và nơi ấy, mọi người đều có thể cảm nhận được sự dịu dàng của Thiên Chúa.
Triều đại của Đức Giáo hoàng Phanxicô trong sáu năm đầu đã in đậm một hình ảnh không thể phai: một vị Giáo hoàng của lòng thương xót. Trong thế giới đang bị phân rẽ và thờ ơ, ngài cất lên lời mời gọi nhân loại trở về với căn tính thương xót của Thiên Chúa, để rồi từ đó, mỗi cộng đoàn, mỗi người, trở thành ánh sáng sưởi ấm cho thế giới quanh mình.
“Tôi mong muốn biết bao rằng nơi nào Giáo hội hiện diện, đặc biệt là các giáo xứ và các cộng đoàn của chúng ta, nơi ấy sẽ trở thành những ốc đảo thương xót giữa lòng đại dương vô cảm.”— Đức Giáo hoàng Phanxicô